بازگشت
عدالت در پاي ديوار
ارسالي بيژن بختيار ارسالي بيژن بختيار


ديوان لاهه روز 8 جولاي 2004 با اكثريت آرا رأي داد كه اسرائيل با ساخت ديوار حائل در كرانه غربي، قوانين بين‌المللي را نقض كرده است. ديوان همچنين خواهان آن شد كه اسرائيل به فلسطينياني كه زمين‌هايشان را به خاطر ساخت ديوار از دست داده‌اند غرامت بپردازد. به نظر ديوان، اسرائيل به عنوان يك نيروي اشغالگر در مناطق اشغالي فلسطين مبادرت به ساخت يك ديوار مرزي كرده كه اين امر ناقض حقوق بين‌المللي است.
از نظر ديوان، ساخت اين ديوار يك وضعيت غيرقانوني ايجاد كرده و به همين جهت اين ديوان، شوراي امنيت و مجمع عمومي سازمان ملل متحد را به انديشيدن تدابيري براي پايان دادن به اين وضعيت غيرقانوني غيرقانوني فراخوانده است كه جلسه مجمع عمومي براي بررسي اين موضوع ديروز شنبه برگزار شد
. ديوان لاهه اين نظر و استدلال اسرائيل را كه ديوان حق رسيدگي به اين مسأله را ندارد، رد كرده و گفته است براي پرداختن به اين موضوع صالح است.
پنج ماه پيش بود كه مجمع عمومي سازمان ملل متحد از ديوان بين‌المللي لاهه خواست تا نظر مشورتي خود را در مورد قانوني بودن احداث اين ديوار اعلام كند. اگرچه رأي اين ديوان تنها جنبه توصيه‌اي دارد و مانند قطعنامه‌هاي شوراي امنيت لازم‌الاجرا نيست (البته قطعنامه‌هاي شوراي امنيت نيز تاكنون براي اسرائيل لازم‌الاجرا نبوده‌اند!) اما سازمان ملل متحد با رأي و نظر مجمع عمومي مي‌تواند در اين زمينه دست به اقداماتي محدود بزند و از اين روست كه اسرائيل و متحد اصلي او يعني آمريكا نمي‌خواستند موضوع به مجمع كشيده شود، چون محكوميت اسرائيل در مجمع قطعي به نظر مي‌رسد.


اسرائيل اعلام كرده اين ديوار امنيتي است اما دادگاه اين استدلال را نپذيرفته و گفته است كه اسرائيل مي‌تواند از تمهيدات ديگري براي تأمين امنيت شهروندان خود استفاده كند. ديوان لاهه در رأي خود به سازمان ملل متحد توصيه كرده كه رأي ديوان را پيگيري كند و از ساير كشورها نيز خواسته است تا مخالفت خود را با اقدام اسرائيل ابراز كنند.
ديوار حايل يا ديوار امنيتي حدود 700 كيلومتر طول دارد و ارتفاع آن 5 متر اعلام شده و هزينه ساخت آن به‌طور تقريبي 4/3 ميليارد دلار اعلام گرديده است. اين ديوار كه به آن ديوار آپارتايد هم گفته مي‌شود سه برابر طولاني‌تر از ديوار برلين و ارتفاع آن دو برابر اين ديوار مشهور فروريخته است. اين ديوار كه 25 كيلومتر جلوتر از خط سبز است 42 درصد كرانه غربي از جمله بخشي از بيت‌المقدس را در خود جاي داده است. منتقدان ديوار مي‌گويند اسرائيل به طور عمد فقط دور مرزهاي 1967 را ديوار نكشيده و با جلوتر آوردن ديوار مقاصد خود را براي چنگ انداختن به زمين‌هاي فلسطينيان نشان داده است. با ادامه ساخت ديوار 160 هزار فلسطيني در منطقه ميان ديوار و خط سبز (جداكننده اراضي فلسطيني و اسرائيلي) محصور خواهند شد. اين ديوار به اقتصاد فلسطيني‌ها شديداً ضربه زده و تاكنون خانه‌هاي بسياري تخريب و هزاران درخت زيتون كه منبع درآمد فلسطيني‌هاست قطع شده‌اند. شهر قلقيليا با 46 هزار نفر جمعيت داخل اين ديوار گير افتاده است و تنها يك خروجي به سمت مناطق فلسطيني دارد. خروجي ساكنان اين شهر يك دروازه 8 متري است كه تنها يك كليد دارد كه اين كليد در دست اسرائيلي‌هاست و آنها هر روز غروب در ساعت 6 عصر دروازه را مي‌بندند و تا صبح بعد آن را باز نمي‌كنند.
درمحدوده ديوار امنيتي 52 دروازه براي ورود و خروج فلسطيني‌ها وجود دارد كه تنها يازده عدد از آنها فعال هستند و بعضي از آنها طي 24 ساعت تنها براي سه بار و هر بار به مدت 15 دقيقه باز هستند.
رأي ديوان لاهه توسط 15 قاضي صادر شده است.
15 قاضي ديوان طبق منشور ملل متحد و اساسنامه ديوان، براي يك دوره 9 ساله توسط مجمع عمومي سازمان ملل متحد و شوراي امنيت انتخاب مي‌شوند. قضات به نمايندگي از طرف كشور خود در ديوان حضور نمي‌يابند و به دور از اثرگذاري و موضعگيري‌هاي سياسي كشورها رأي مي‌دهند.


در رأي ديوان لاهه عليه احداث ديوار حائل تنها يك قاضي به كليه تصميمات ديوان رأي منفي داد و آن قاضي توماس بوئرگنتال از آمريكا بود كه به مخالفت با رأي ديوان پرداخت و در كليه مواد با آراي ساير اعضا مخالفت كرد. تنها در يك مورد دو قاضي رأي منفي دادند. در اين يك ماده از كشورها خواسته شده بود تا چنين وضعيتي را به رسميت نشناسند و به اسرائيل در اين زمينه كمك نکنند.
قاضي بوئر گنتال آمريكايي و قاضي كويجمانس هالندي دو قاضي بودند كه به اين ماده رأي منفي دادند. رأي 56 صفحه‌اي به امضاي 15 قاضي ديوان رسيده است.


قضاتي كه عليه اسرائيل رأي دادند

قاضي شوكت الخزاونه- اردن متولد 22 فوريه 1950 در عمان. الخزاونه تحقيقات مقدماتي خود را در كالج آموزشي اسلامي عمان گذرانده و براي تحصيل در رشته حقوق به كمبريج رفته است و در نهايت در حقوق بين‌الملل مدرك تخصصي گرفته است.
او از سال 1975 فعاليت‌هاي ديپلماتيك خود را در وزارت امور خارجه آغاز كرد و اولين مأموريتش خدمت در نمايندگي اردن در سازمان ملل متحد بود.
وي بعدها سمت‌هايي چون مديركل حقوقي وزارت خارجه، سفير، مشاور شاه اردن و رئيس دادگاه سلطنتي هاشمي را برعهده داشته است و عضو بسياري از نهادها و سازمان‌هاي بين‌المللي است و كتاب‌هاي بسياري را در زمينه حقوق بين‌الملل منتشر كرده است.
قاضي توماس بوئرگنتال- ايالات متحده آمريكا
قاضي بوئرگنتال در 11 مي 1934 متولد شده است. او در دانشگاه‌هاي بتاني، نيويورك، هاروارد و هايدبرگ تحصيل كرده و دكتراي حقوق دريافت كرده است.
وي عضو كانون وكلاي ايالت‌ نيويورك و دادگاه عالي آمريكاست و در بسياري از دانشگاه‌هاي آمريكا تدريس كرده و در بسياري از كميسيون‌ها و سمينارهاي يونسكو در مورد مسائل آموزش و حقوق بشر نيز حضور فعال داشته است.
وي همچنين در كميسيون حقيقت سازمان ملل براي السالوادور و بسياري ديگر از نهادهاي حقوقي عضويت داشته است و مقالات و كتاب‌هاي بسياري را نوشته و جوايز متعددي را در زمينه حقوق بشر از آن خود كرده است.
قاضي نبيل الربعي- مصر متولد 15 مارس 19350. وي عضو كميسيون حقوق بين‌الملل سازمان ملل از سال 1994 تا 2001 و عضو هيأت مديره مؤسسه بين‌المللي صلح استكهلم بوده است.
او تحصيلات حقوقي خود را در دانشگاه‌هاي قاهره و نيويورك به پايان رسانده و در وزارت امور خارجه مصر فعاليت كرده و طي سال‌هاي 1956 تا 1988 عضو هيأت مصري در مناقشه «طابا» با اسرائيلي‌ها بوده است. وي پيشتر مشاور وزير خارجه مصر و نماينده مصر در سازمان ملل در نيويورك و ژنو و سفير اين كشور در هند بوده است.
قاضي هيساشي اوادا- ژاپن متولد 18 سپتامبر 1932. قاضي اوادا تحصيلات حقوقي خود را در دانشگاه‌هاي توكيو و كمبريج به پايان رسانده و هم‌اكنون رئيس مؤسسه روابط بين‌الملل ژاپن، پرفسور حقوق دانشگاه نيويورك، مشاور ويژه وزير امور خارجه ژاپن و مشاور ارشد رئيس بانك جهاني است.
وي پيشتر مشاغلي چون سفير ژاپن در سازمان ملل، قائم‌مقام وزير خارجه اروپا و سفيري ژاپن در مسكو و واشنگتن را برعهده داشته است. او در سال 1992 موفق شد نشان لژيون دونور عالي‌ترين نشان دولتي فرانسه را از آن خود كند.
قاضي برونو سيما – آلمان متولد 29 مارس 1941. او از فوريه سال پيش عضو دادگاه لاهه شده و تحصيلات حقوقي خود را در آلمان انجام داده و بيشتر فعاليت‌هاي او آموزشي بوده است. وي رئيس مؤسس جامعه اروپايي حقوق بين‌الملل است و تأليفات متعددي در زمينه حقوق بين‌الملل دارد.
قاضي پيتر تومكا-اسلواكي متولد اول ژوئن 1956. قاضي پيتر در دانشگاه‌هاي پراگ، كيف و ينس تدريس كرده و فعاليت‌هاي ديپلماتيك زيادي انجام داده كه از آن جمله مي‌توان به سفير اسلواكي در سازمان ملل، مشاور حقوقي وزارت‌خارجه، رئيس دپارتمان حقوق بين‌الملل وزارت‌خارجه و سفير چكسلواكي در سازمان ملل متحد اشاره كرد.
قاضي شي جيويونگ- چين متولد 9 اكتبر 1926. قاضي جيونگ هم‌اكنون رياست ديوان لاهه را به عهده دارد. وي تحصيلات خود را در دانشگاه‌هاي شانگهاي، كلمبيا و نيويورك انجام داده و براي 13 سال مشاور حقوقي وزارت‌خارجه چين بوده است.
در سمينارها و كنفرانس‌هاي حقوقي متعددي شركت كرده و از او به عنوان يكي از برجسته‌ترين حقوقدانان جهان نام مي‌برند. جيونگ در كنار مقالات و كتب حقوقي خود موفق به ربودن جوايز متعدد بين‌المللي شده است.
قاضي ريموند رانجوا – ماداگاسكار متولد 31 آگوست 1944. وي ‌تحصيلات حقوقي خود را در ماداگاسكار و پاريس انجام داده است و هم‌اكنون نايب رئيس ديوان لاهه است.
در كشورش بيشتر فعاليت‌هاي پژوهش و آموزش داشته است و مشاور برخي دولت‌هاي آفريقايي در زمينه حقوق بين‌الملل است. وي همچنين عضو شوراي ويژه پاپ براي صلح و عدالت است.
قاضي ژيلبرث گيلوم-فرانسه متولد 4 دسامبر 1930. وي تحصيلكرده دانشگاه پاريس است و از سال 2000 تا 2003 رياست ديوان لاهه را به عهده داشته است.
او نمايندگي حقوقي فرانسه را در بسياري از سازمان‌ها و كميسيون‌هاي بين‌المللي به عهده داشته و براي 8 سال مدير حقوقي وزارت خارجه فرانسه بوده است. كتاب‌ها و مقالات متعددي را منتشر كرده و دوره‌اي را به نام تروريسم و حقوق بين‌المللي در دانشگاه‌ها تدريس كرده است.
قاضي عبدل كروما-سيرالئون متولد 29 سپتامبر 1943. او تحصيلكرده دانشگاه‌هاي كيف، لندن و سيرالئون است. از سال 1964 به فهرست كارمندان دولت درآمد و در 1969 به وزارت امور خارجه پيوست . فعاليت‌هاي ديپلماتيك بسياري داشته كه مي‌توان از جمله آنها به نمايندگي سيرالئون در سازمان ملل اشاره كرد .
قاضي ولادلن استپانويچ ورشتين/روسيه متولد 8 ژانويه 1932-فارغ‌التحصيل حقوق بين‌الملل از مؤسسه روابط بين‌الملل مسكو و يكي از برجسته‌ترين حقوقدانان شوروي سابق و روسيه كنوني. پيشتر عضو كميسيون حقوق بين‌الملل سازمان ملل متحد بوده است. سخنراني‌هاي متعددي در زمينه تئوري حقوق بين‌الملل و حل صلح‌آميز مناقشه‌ها برگزار كرده و جوايز متعدد بين‌المللي را از آن خود كرده است.
قاضي رزالين هيگنيز-انگليس متولد 2 ژوئن 1937. تحصيلات حقوقي خود را در انگليس انجام داده است و يكي از معتبرترين حقوقدانان بريتانيا به شمار مي‌رود. در سمت‌هاي ديپلماتيك فراواني خدمت كرده و در دانشگاه‌هاي ، لندن، حقوق بين‌المللي تدريس كرده است. او جوايز و نشان‌هاي متعدد بين‌المللي را نيز به دست آورده است.
قاضي گونزالو پارا آرانگورن-ونزوئلا متولد 5 دسامبر 1982. تحصيلات حقوقي خود را در دانشگاه‌هاي ونزوئلا و نيويورك و مونيخ انجام داده است و عضو بسياري از سازمان‌ها و كميسيون‌هاي حقوقي بين‌المللي است. وي عضو بسياري از اتحاديه‌هاي حقوقي آمريكاي لاتين نيز هست و كتاب‌ها و مقالات بسياري را تأليف كرده است.
قاضي پيتر هندريك كويجمانس-هند متولد 6 جولاي 1933. وي تحصيلات حقوقي را در هلند به پايان رسانده و پرفسور حقوق بين‌الملل عمومي و حقوق اروپايي در دانشگاه آمستردام است. فعاليت در وزارت امور خارجه از سال 1973 و وزير خارجه اين كشور براي يك سال در 1993 از ديگر فعاليت‌هاي اوست. وي عضويت و رياست بسياري از هيأت‌هاي اعزامي هلند به كميسيون‌هاي بين‌المللي و نيز رياست كميسيون حقوق بشر سازمان ملل در سال 1994 را برعهده داشته و صاحب كتاب‌ها و مقالات حقوقي متعدد است.
قاضي فرانچسكو رزك-برزيل متولد 18 ژانويه 1994 و دكتراي حقوق از سوربن فرانسه كه تحصيلات تكميلي را در دانشگاه آكسفورد و هاروارد انجام داده است. وي معاون دادستاني و قاضي ديوانعالي برزيل بوده است. از سال 1990 تا 1992 وزير خارجه برزيل بوده و در دانشگاه‌هاي مختلف استاد رشته حقوق بين‌المللل است .
October 5th, 2004


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی